در نیروهای مسلح نیز مرخصی استحقاقی از جمله مرخصی ناشی از کسر کار جانبازان، بیش از 15 روز قابل ذخیره نیست

  در نیروهای مسلح نیز مرخصی استحقاقی از جمله مرخصی ناشی از کسر کار جانبازان، بیش از 15 روز قابل ذخیره نیست (دادنامه شماره 114 مورخ 16/4/1398 هیئت تخصصی اداری و استخدامی دیوان عدالت اداری)

* شماره پرونده : 9701574

شماره دادنامه: 9809970906010114

تاریخ:  16/4/98

* شاکی : آقای بابک تقوی دیزج

* طرف شکایت : ستاد کل نیروهای مسلح

* موضوع شکایت و خواسته : ابطال بخشنامه شماره 2؍25؍206؍ط–4؍5؍1390 ستاد کل نیروهای مسلح

* شاکی دادخواستی به طرفیت ستاد کل نیروهای مسلح به خواسته ابطال بخشنامه شماره 2؍25؍206؍ط–4؍5؍1390 ستاد کل نیروهای مسلح به دیوان عدالت اداری تقدیم کرده که به هیأت عمومی ارجاع شده است متن مقرره مورد شکایت به قرار زیر می باشد :

از : ستاد کل نیروهای مسلح ( معاونت طرح و برنامه و بودجه و نیروی انسانی )

به : گیرندگان

موضوع : ذخیره سازی مرخصی استحقاقی کارکنان

سلام علیکم ؛ با احترام ، بازگشت به استعلام معاونت حقوقی و امور مجلس سپاه به شماره 18235؍2؍1؍82؍س مورخ 22؍1؍1390 در خصوص ضوابط قانونی ناظر بر ذخیره سازی مرخصی‌ها و با عنایت به سؤال و ابهام مشـابه سـایر سازمان‌های نیروهای مسلح، در اجرای دقیق «دستورالعمل اجرایی نحوه محاسبه و پرداخت وجوه مرخصی استحقاقی ذخیره شده در پایان خدمت» موضوع ابلاغیه شماره 70؍40؍206؍ط مورخ 23؍10؍1389، اشعار می‌دارد:

1- «دستورالعمل اجرایی نحوه تعیین وجوه مرخصی استحقاقی ذخیره شده در پایان خدمت» که طی گردشکار شماره 74896 مورخ 11؍10؍1389 به تأیید مقام معظم فرمـاندهی کل قوا رسیده، جدیدترین ضابطه ملاک عمل در زمینه ذخیره سازی مرخصی استحقاقی کارکنان نیروهای مسلح برای تبدیل آن به وجه نقد و پرداخت در خاتمه خدمت است و همانگونه که در ماده (6) این دستورالعمل تصریح شده، وجوه مرخصی های ذخیره شده کارکنان از تاریخ 1؍1؍1388 بر اساس دستورالعمل مذکور محاسبه و پرداخت می شود و با ابلاغ آن کلیه مصوبات ، ضوابط و مقررات قبلی ملغی اعلام می گردد.

2- مستند به قوانین نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران ، قانونگذار ذخیره مرخصی را صرفاً در خصوص مرخصی استحقاقی مجاز دانسته است. بر این اساس ذخیره سازی سایر اقسام مرخصی از جمله تشویقی ، مأموریتی ، استعلاجی ، عملیاتی ، آموزشی و نظایر آن وجاهت قانونی ندارد. شایان ذکر است مرخصی استحقاقی ، خود شقوق مختلفی دارد که مرخصی استحقاقی سالانه و کسر کار ساعت جانبازی ( که امکان تبدیل آن به مرخصی استحقاقی فراهم است ) از مصادیق آن می باشد.

3- وفق ابلاغیه مورد اشاره ، از تاریخ 1؍1؍1390 صرفاً 15 روز از مرخصی استحقاقی کارکنان قابل ذخیره است و مصادیق متعدد مرخصی استحقاقی ، به موجب قوانین و مقررات مختلف از جمله «مرخصی استحقاقی ناشی از کسر کار جانبازان ، موضوع تبصره 2 ماده 9 قانون تسهیلات استخدامی و اجتماعی جانبازان مصوب 1377 و ماده 4 آیین نامه اجرایی مربوط»، در شمول این قاعده قرار گرفته و علاوه بر 15 روز اشاره شده قابل ذخیره نمی باشد.

4- نیروهای مسلح تمهیداتی بیندیشند تا کارکنان بتوانند به نحو شایسته از مرخصی های خود در طول سال استفاده نمایند و به کارکنان اطلاع رسانی شود که از ابتدای سال 1390 ذخیره سازی مرخصی بیشتر از 15 روز برای تبدیل به وجه به هر نحو و تحت هر عنوان مجاز نیست.

رئیس ستاد کل نیروهای مسلح–سرلشکر بسیجی دکتر سید حسن فیروز آبادی

*دلایل شاکی برای ابطال مقرره مورد شکایت: به موجب بخشنامه مورد اعتراض ، مرخصی استحقاقی ناشی از کسر کار جانبازان از مصادیق مرخصی استحقاقی به شمار می رود و بیش از 15 روز قابل ذخیره نیست در حالی که مطابق تبصره 2 ماده 9 قانون تسهیلات استخدامی و اجتماعی جانبازان ، جانبازانی که به هر دلیل نتوانند از کسر ساعات کار استفاده نمایند ، از اضافه کار ساعتی ، مرخصی سالانه ، کسر سنوات خدمات بازنشستگی به نحوی که در آیین نامه آن پیش بینی می گردد ، برخوردار خواهند شد. مطابق ماده 4 آیین نامه اجرایی مواد 9 و 11 قانون فوق الذکر ، جانبازانی که به هر دلیل نتوانند مطابق مواد 2 و 3 این آیین نامه از کسر ساعت کار موظف بهره مند شوند ، با موافقت دستگاه ذی ربط به میزان کسر ساعات کار موظف ، استحقاق دارند مشمول یکی از این موارد شوند : الف) احتساب اضافه کار ساعتی ب) افزودن به مرخصی استحقاقی ج) محاسبه مدت کسر ساعات کار موظف به عنوان سنوات خدمت مستخدم از لحاظ بازنشستگی. در ماده 87 قانون برنامه ششم توسعه نیز تصریح شده که ایثارگران و فـرزندان شهدا مشمـول قوانین و مقررات و ضـوابط اسـتخدامی خاص مربوط به خـود بوده و کلیه دستگاه های مشمول ماده 2 قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران مکلف به انجام آن هستند. نکته آخر اینکه هیأت عمومی دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره 21-21؍1؍1391 ، ابلاغیه های سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را که کسر ساعت کاری جانبازان را قابل ذخیره سازی نمی دانست ، مغایر با تبصره 2 ماده 9 قانون تسهیلات استخدامی و اجتماعی جانبازان تشخیص داد و ابطال کرد.

*در پاسخ به شکایت مذکور، مشاور رئیس ستاد کل و رئیس حقوقی و امور مجلس نیروهای مسلح به موجب لایحه شماره 128؍1122؍3614 مورخ 21؍7؍1397 به طور خلاصه اعلام داشته : در راستای تهیه ضوابط قانونی ناظر بر ذخیره سازی مرخصی‌ها، دستورالعمل اجرایی نحوه تعیین وجوه مرخصی استحقاقی ذخیره شده در پایان خدمت تهیه و به تأیید مقام معظم فرماندهی کل قوا رسیده است و ضابطه ملاک عمل در زمینه ذخیره سازی مرخصی استحـقاقی کارکنان نیروهای مسـلح به شمار می رود. برابر مـاده 6 این دسـتورالعمل وجوه مرخصی های ذخیره شده کارکنان از تاریخ 1؍1؍1388 بر اساس دستوراالعمل مذکور محاسبه می شود. بر اساس ماده 11 آیین نامه مرخصی کارکنان نیروهای مسلح مصوب مقام معظم فرماندهی کل قوا ، از ابتدای سال 1390 فقط 15 روز از مرخصی ها قابل پرداخت است. در تبصره 1 ماده 11 آیین نامه فوق نیز تصریح شده که مرخصی استحقاقی شهدا و جانبازان از کار افتاده کلی مشمول قانون حالت اشتغال نیز تابع این ماده خواهد بود.

* پرونده در جلسه مورخ 2؍4؍1398 هیأت تخصصی استخدامی مطرح گردید و پس از استماع گزارش عضو محترم قضایی هیات جناب آقای اسدی موضوع مورد بحث و بررسی قرار گرفت و اعضاء با اتفاق آراء مفاد مقرره مورد شکایت را قابل ابطال ندانستند ، بنابراین به استناد بند «ب» ماده 84 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری به شرح زیر مبادرت به صدور رأی می شود.

رأی هیات تخصصی استخدامی

اولاً هرچند مقنن در تبصره 2 ماده 9 قانون تسهیلات استخدامی و اجتماعی جانبازان مصوب سال 1374 مقرر کرده است «جانبازانی که به هر دلیل نتوانند از کسر ساعت کار استفاده نمایند از اضافه کار ساعتی، مرخصی سالانه و کسر سنوات خدمت بازنشستگی به نحوی که در آیین نامه آن پیش بینی می شود برخوردار خواهد شد.» و در ماده 4 آیین نامه اجـرایی مـواد 11 و 9 قانون مذکور مقرر شده است، در صورتی که جانبازی نتواند از کسر ساعت کار استفاده کند با موافقت دستگاه متبوع به میزان کسر کار، اضافه کار ساعتی احتساب خواهد شد یا به مرخصی استحقاقی افزوده می شود و یا مدت کسر ساعت کار به عنوان سنوات خدمت مستخدم جانباز از لحاظ بازنشستگی محاسبه می گردد. لیکن نظر به اینکه حکم مقنن ناظر بر برخورداری از کسر ساعت کار به منظور شرایط خاص جانبازان است و کسر ساعت کار تاثیر مطلوب در نحوه خدمت جانبازان دارد و در صورتی که به هر دلیل نتوانند از کسر ساعت کار استفاده کنند به یکی از 3 طریق ماده 4 آیین نامه با آنان رفتار خواهد شد و افزودن ساعت کسر کار به مرخصی استحقاقی صرفاً مبین افزایش مرخصی استحقاقی آنان می باشد و به منزله افزودن به ذخیره مرخصی نیست و نحوه ذخیره مرخصی تابع عمومات مقررات استخدامی است و مفاد دادنامه شماره 771-770 مورخ 16؍8؍1396 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری موید این امر می باشد. ثانیاً برابر ماده 84 قانون مدیریت خدمات کشوری کارمندان دستگاههای اجرایی سالی سی روز حق مرخصی کاری با استفاده از حقوق و مزایای مربوط را دارند. حداکثر نیمی از مرخصی کارمندان در هر سال قابل ذخیره شدن است و حسب ماده 117 قانون مدیریت خدمات کشوری شمول قانون مذکور نسبت به نیروهای مسلح موکول به نظر مقام معظم رهبری شده است که در این خصوص حسب پیشنهاد ستاد کل نیروهای مسلح و موافقت مقام معظم رهبری برخی بخش های مختلف قانون مدیریت خدمات کشوری با تغییرات متناسب با وضعیت نیروهای مسلح طی دستورالعمل های مختلف گردشکار و با تایید معظم له در نیروهای مسلح مجرا است و برابر «دستورالعمل اجرایی نحوه تعیین وجوه مرخصی استحقاقی ذخیره شده در پایان خدمت » که طی گردشکار شماره 74896 مورخ 11؍10؍1389 به تأیید مقام معظم فرمـاندهی کل قوا رسیده است فقط 15 روز مرخصی استحقاقی کارکنان قابل ذخیره جهت بازخرید می باشد، بنابر این مقرره مورد شکایت که ذخیره مرخصی استحقاقی ناشی از کسر کار جانبازان را بیش از 15 روز قابل ذخیره ندانسته است مغایرتی با موازین قانونی نداشته و قابل ابطال تشخیص داده نمی شود. 

این رأی مستند به بند «ب» ماده 84 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری صادر و ظرف بیست روز پس از صدور، از سوی ده تن از قضات یا رئیس محترم دیوان عدالت اداری قابل اعتراض می باشد.

رضا فضل زرندی- رئیس هیات تخصصی استخدامی